Asfalt ve Asfalt Plenti Tarihçesi

Asfalt-Plent-2

Asfalt kelimesinin, tarih öncesi dönemde Akadlara ait bir terim olan” asfaltik” ten türetildiğine inanılmaktadır. Bu terim, Homerist Yunanlılar tarafından sıkılaştırmak ya da sabitleştirme anlamında benimsenmiştir. Asfalt, 5000 yıldan daha uzun süredir bilinen ve bu zaman içinde kendini kanıtlamış bir inşaat malzemesidir. Türkiye’ de ilk asfalt uygulamaları Osmanlı döneminde başlamış ve kaplamaların yapımında Fransız’lardan destek alınmıştır.

Cumhuriyet döneminde, 1929’da başlayan asfalt kaplama yapımı, 1948’de ABD’den sağlanan Marshall Teknik yardımı ile yaygınlaştırılmış ve 1950’de Karayolları Genel Müdürlüğü-KGM’nin kurulması ile sürekli gelişim dönemi başlamıştır.

Asfalt plentlerinin genel amacı; yüksek standartlı yollarda kullanılan bitümlü sıcak karışımların özenli, kaliteli, yüksek performanslı olarak yüksek kapasitede üretilmesidir. İlk asfalt karışım plenti 1920 ve 1930 yılları arasında işletmeye alınmıştır.

Temel olarak batch tipi ve kontinü (sürekli) tip olmak üzere asfalt plentleri ikiye ayrılır.

  Batch tipi asfalt plentlerinin üretim şekli bunker altı toplama bandı ile beslenen agrega kurutulduktan sonra, kontinü (sürekli) tipten farklı olarak, sıcak agrega elevatörü ile eleklere yönlendirilmekte ve boyutlarına göre ayrılan agrega mikserde bitümlü bağlayıcı ile karıştırılmaktadır.

   Batch tipi asfalt tipinin tarihçesine baktığımızda kurutma, eleme, oranlama ve karıştırma ilk olarak 1870’te bir plentte bir araya gelmiştir. Bu plentler günümüz standartlarına uymasa da plentin temelini oluşturmuşlardır.20. yüzyılın başında bunkerler ve soğuk elevatörler de eklenerek tesis gelişimini sürdürmeye devam etmiştir.1930’ların başında ise tesisler 800 ile 1000 ton arası üretim yapmaya başlamışlardır. 1940’larda konveyör sisteminin eklenmesiyle besleme sistemi elde edilmiştir. 1950’lerde kurutucu boyları büyütülerek otomatik tartım sistemi kullanılmaya başlanmış ve o zamana kadarki en gelişmiş halini almıştır. 1970’lerde otomatik kontrol sistemi bilgisayara bağlanarak teknoloji ile gelişimini sürdürmeye devam etmiştir.1980’lerde ve 90’larda filtreleme ve kalibrasyon sistemleri de eklenerek hata payı en aza düşürülmüştür.

Kontinü (sürekli) tip asfalt plentlerinin üretim şekli bunker altı toplama bandı ile oranlı bir şekilde beslenen agreganın, kurutucu/mikserde bitümlü bağlayıcı ile karıştırılması ve üretimin kesintisiz devam etmesidir.

Kontinü (sürekli) tip asfalt plentlerinin tarihi de tamburlu mikserlerin sıcak karışım üretilmesine 1910’larda başlanmıştır. 1930’ların ortasına kadar tamburlu mikserlerden dünyada 100’den fazla üretilip kullanılmıştır.1960’larda tamburlu mikserler geliştirilmiştir. 1970’lerde tamburlu mikserler taşınabilirlikleri sayesinde oldukça popüler olmuşlardır. 1990’larda yeni yapılandırmalarla karıştırma ve ısıtma işlemi geliştirilmiştir. Ayrıca geri dönüşümlü malzemenin karışıma katılma metotları eklenmiştir. Son olarak bilgisayar kontrollü tartım sistemiyle agreganın daha hızlı beslenmesi sağlanarak günümüzdeki halini almıştır.